Srpska pravoslavna crkva danas slavi Svetog Nikolu, zaštitnika putnika, moreplovaca i dece, koji je najčešća krsna slava kod Srba. Svetog Nikolu slavi oko 30 odsto ljudi u Srbiji.
Smatra se da polovina Srba slavi Svetog Nikolu kao krsnu slavu, dok druga polovina ide u goste, a tom svecu posvećeno je više od 600 crkava.
U čitavom hrišćanskom svetu Sveti Nikola poštuje se kao veliki čudotvorac.
Ljudi su ga još tokom njegovog života, zbog izuzetne ličnosti i duhovnosti, smatrali svetiteljem.
Pomagao je narod, širio veru, pravdu i milosrđe, donosio utehu, mir i dobru volju… dobra dela činio je tajno.
Zamonašio se i čitavo bogatstvo, nasleđeno od roditelja, razdelio je siromašnima, starima i nemoćnima.
Najstariji pravoslavni hram u beogradskom naselju Zemun – Crkva Svetog oca Nikolaja – posvećena je Svetom Nikoli i 1948. godine proglašena je za spomenik kulture.
Rođen je u vreme rimskog cara Valerijana u gradu Patara u Maloj Aziji, u luci na mediteranskoj obali današnje Turske, 280. godine, a upokojio se 345. godine.
Spomen na dan upokojenja Svetog Nikole slavi se 19. decembra, po novom, ili 6. decembra, po starom kalendaru i taj dan se zove zimski Sveti Nikola, dok se 22. maja, odnosno 9. maja, slavi letnji Sveti Nikola u znak zahvalnosti radi prenosa moštiju u Bari.
Pada u vreme božićnog posta, pa je i slavska trpeza obavezno posna.
Nekada se na svim hrišćanskim brodovima nalazila ikona Svetog Nikole, a on se posebno praznovao duž Jadranskog i Sredozemnog mora, gde je bio običaj da se na taj dan ne isplovljava, a brodovi na pučini usidre i plovidbu nastave sutradan.
Zaštitnik je mnogih gradova i luka, posebno u Grčkoj i Italiji.
U grčkom folkloru Sveti Nikola opisan je kao “gospodar mora”.
Praznik Svetog Nikole ima danas veliki komercijalni značaj, naročito u zemljama Zapadne Evrope.
Pošto je vezan za darivanje, došlo je do njegove velike popularizacije, pa se pred taj dan masovno kupuju pokloni.
